Σκοτάδι στο βάθος του τούνελ της οικονομίας

Tου Γαβριήλ Σακελλαρίδη

Τις τελευταίες μέρες, με συνεντεύξεις τόσο του Α. Σαμαρά στο Βήμα, όσο και του Γ. Στουρνάρα στη ΝΕΤ, αλλά και τοποθετήσεις άλλων κυβερνητικών στελε­χών, γίνεται προσπάθεια να κορυφωθεί ένα κλίμα υποτιθέμενης προοπτικής ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας μετά την αποδέσμευση της δόσης τον πε­ρασμένο Δεκέμβριο. Η λογική της παραπάνω στρατηγικής της κυβέρνησης στοχεύει στο να πείσει την κοινωνία πως υπάρχει φως στην άκρη του τούνελ και ότι παρά την κοινωνική κρίση, που θα κορυφωθεί το πρώτο τρίμηνο του 2013, η ελπίδα και η αισιοδοξία είναι βάσιμες, ορατές. Και αυτό είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να πειστεί η κοινωνία ότι οι θυσίες της δεν γίνονται μάταια.

Είναι πραγματική η βάση όμως αυτού του κλίματος ευφορίας; Σε καμία περίπτωση και ας δούμε το γιατί.

1. Ίσως ο πιο αναγνωρισμένος δείκτης που προβλέπει την εξέλιξη του ΑΕΠ διεθνώς είναι ο λεγόμενος Δείκτης PMI για τη βιομηχανία (Purchasing Managers Index), ο οποίος αποτελεί ένα σύνθετο μέγεθος που εξαρτάται από τον όγκο της παραγωγής, τις νέες παραγγελίες, τις παραδόσεις από προμηθευτές, τον ό­γκο των αποθεμάτων και την απασχόληση. Κατά πολλούς οικονομολόγους ο δείκτης αυτός είναι η βασική ένδειξη για την πρόβλεψη μιας ύφεσης ή ανάκαμ­ψης. Στην περίπτωση της Ελλάδας, σύμφωνα με τα στοιχεία αυτού του δείκτη για τον Δεκέμβριο του 2012 που ανακοινώθηκαν πριν λίγες μέρες, η οικονομι­κή κατάσταση φαίνεται να επιδεινώνεται. Τον Δεκέμβριο, ο δείκτης ήταν 41,4 σε σύγκριση με το 41,8 του Νοεμβρίου. Για να υπάρξει ανάκαμψη σε μία οικο­νομία, ο δείκτης αυτός πρέπει να ξεπερνά το 50. Η μείωση του Δεκεμβρίου οφείλεται, σύμφωνα με την έρευνα, στην περαιτέρω μείωση της βιομηχανικής πα­ραγωγής, στη μεγάλη μείωση των παραγγελιών ειδικά για εξαγωγές, στη μείωση των προμηθειών των επιχειρήσεων και στη μείωση της απασχόλησης. Επομέ­νως, δεν αναμένεται ανάκαμψη για τη βιομηχανία κατά το επόμενο διάστημα και προφανώς καμία τάση για αντιστροφή της αυξητικής τάσης της ανεργίας.

Η αδύνατη ρευστότητα

2. Ένας άλλος άξονας της επίπλαστης αισιοδοξίας είναι η επιστροφή των καταθέσεων, η οποία, σε συνδυασμό με την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση της ρευστότητας στην ελληνική οικονομία. Η επιστροφή ενός πολύ μικρού τμήματος καταθέσεων απέχει πολύ από το να θεω­ρηθεί «ενίσχυση της ρευστότητας». Αφορά κυρίως ποσά που είχαν αποθησαυριστεί (δηλαδή είχαν τεθεί εκτός τραπεζικού συστήματος) και όχι ποσά που διοχετεύτηκαν σε καταθέσεις εξωτερικού ή δαπανήθηκαν για να εξισορροπήσουν τη μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος. Επίσης, αυτό που παραγνωρί­ζουν τα «παπαγαλάκια» είναι ότι τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στο τέλος του 2012 ανέρχονται πλέον σε 55 δισ. (το 24% των συνολικών δανείων), δηλαδή ξε­περνούν το συνολικό ποσό της ανακεφαλαιοποίησης. Η εκτίναξη των «δανείων στο κόκκινο» (από 16% στο τέλος του 2011) είναι αποτέλεσμα της συρρίκνω­σης του διαθέσιμου εισοδήματος νοικοκυριών και επιχειρήσεων και θα συνεχιστεί όσο συνεχίζεται η πολιτική λιτότητας.

Επομένως, το τραπεζικό σύστημα δεν πρόκειται να ορθοποδήσει και να αυξήσει τη ρευστότητα στην πραγματική οικονομία, αντιθέτως θα διευρύνεται συνε­χώς η μαύρη τρύπα που θα πρέπει να καλύψει η ανακεφαλαιοποίηση. Επίσης, η αδυναμία των τραπεζών να προχωρήσουν σε αυξήσεις μετοχικού κεφα­λαίου, που είναι προϋπόθεση για την ολοκλήρωση της διαδικασίας της ανακεφαλαιοποίησης, καθυστερεί σημαντικά και η μετακύλισή τους για τον Σεπτέμ­βριο του 2013 αυξάνει την έλλειψη ρευστότητας για το 2013.

3. Κλίμα αισιοδοξίας επιχειρείται να καλλιεργηθεί εξαιτίας της ανόδου του γενικού δείκτη του Χρηματιστηρίου, που πλησίασε τις 1.000 μονάδες αυτή την ε­βδομάδα. Όλοι όμως γνωρίζουν πολύ καλά –ή τουλάχιστον θα όφειλαν να γνωρίζουν- ότι ο γενικός δείκτης του Χ.Α. δεν ακολουθεί -ούτε καν σχετίζεται με- τα «θεμελιώδη» μακροοικονομικά μεγέθη. Το Χ.Α. ως μηχανισμός κερδοσκοπίας ανεβαίνει όταν υπάρχουν ευκαιρίες για κέρδη από βραχυπρόθεσμες αγορα­πωλησίες μετοχών και αυτή η περίοδος αποτελεί μία τέτοια εξαιτίας της φιλολογίας περί ιδιωτικοποιήσεων. Τα κέρδη που αποκομίζουν οι θεσμικοί επενδυ­τές στο Χ.Α. προκύπτουν όταν υπάρχει κινητικότητα στο Χρηματιστήριο ανεξάρτητα αν αυτή η τελευταία περιστρέφεται γύρω από εξελίξεις, οι οποίες έχουν αρνητικό πρόσημο για την ανάπτυξη και την απασχόληση, όπως για παράδειγμα οι ιδιωτικοποιήσεις.

Δημοσιονομική ασφυξία

4. Στο δημοσιονομικό πεδίο, επίσης, καλλιεργείται κλίμα αισιοδοξίας με άξονα τη μείωση του πρωτογενούς ελλείμματος για την περίοδο Ιανουαρίου-Δεκεμ­βρίου 2012 σε 1,9% του ΑΕΠ έναντι του στόχου για 2,4% του ΑΕΠ. Όμως, παρά τη φορολογική επιδρομή κατά το 2012, τα φορολογικά έσοδα μειώθηκαν κατά 2,04 δισ. σε σύγκριση με τον προηγούμενο χρόνο και στην ουσία η μείωση του πρωτογενούς ελλείμματος οφείλεται αποκλειστικά στην μείωση των δη­μόσιων δαπανών κατά 8,645 δισ. μέσα σε ένα χρόνο. Για την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος το 2013 απαιτείται από τη μια να αυξηθούν τα φορολογι­κά έσοδα, κάτι που ως τώρα δεν συμβαίνει λόγω της συρρίκνωσης του εισοδήματος και της αδυναμίας πληρωμής, και από την άλλη να μειωθούν περαιτέ­ρω οι δαπάνες, κάτι που απαιτεί νέα μέτρα και μεγαλύτερη ύφεση.

5. Οι εκπρόσωποι της κυβέρνησης αποσιωπούν συστηματικά τη διεθνή διάσταση του ζητήματος. Όλες οι επίσημες εκθέσεις ως τώρα συμφωνούν ότι το 2013 θα είναι έτος ύφεσης. Επομένως, οποιαδήποτε ελπίδα ότι καθώς θα περνά το διεθνές τραίνο της ανάπτυξης θα επιβιβασθεί και η ελληνική οικονομία, δεν θα επιβεβαιωθεί.

Η προσπάθεια για επικοινωνιακή υποστήριξη μιας υποτιθέμενης αλλαγής του κλίματος από την πλευρά της κυβέρνησης συγκρούεται με την πραγματικότη­τα. Και οι αντιφάσεις του προγράμματος λιτότητας, με μαθηματική ακρίβεια, θα οδηγήσουν σε νέο εκτροχιασμό των προβλέψεων σχετικά με την ύφεση και τα δημοσιονομικά μεγέθη -και σε νέα μέτρα εντός του 2013.

Το ΔΝΤ ανησυχεί για την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ!

Η έκθεση του ΔΝΤ περιέχει σαφείς αναφορές και υποδείξεις στην εσωτερική πολιτική της Ελλάδας, η οποία προκάλεσε την άμεση αντίδραση του ΣΥΡΙΖΑ. Ο Ευκλ. Τσακαλώτος, σε σχετική δήλωσή του, αναφέρει μεταξύ άλλων:

«Η πρόσφατη Έκθεση του ΔΝΤ που δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα, αναφέρει μεταξύ άλλων (στη σελίδα 39) ότι ένας από τους κινδύνους για την επιτυχία του προγράμματος είναι η αυξανόμενη επιρροή του ΣΥΡΙΖΑ, που μπορεί να οδηγήσει σε στάση πληρωμών ή/και έξοδο από το ευρώ.

Δεν είναι η πρώτη φορά που το ΔΝΤ επεμβαίνει στα εσωτερικά ζητήματα μιας χώρας με απροκάλυπτο τρόπο. Δεν έχει μάθει τίποτα από τις αποτυχίες του και την κοινωνική καταστροφή που έχει επιφέρει ανά τον κόσμο. Εξακολουθεί να θεωρεί ότι οι απόψεις του είναι πιο σημαντικές από τη δημοκρατικά εκ­φρασμένη θέληση των λαών.

Με την παρέμβασή του αυτή, επιπλέον, το ΔΝΤ δείχνει ότι και το ίδιο δεν έχει μεγάλη εμπιστοσύνη στο πρόγραμμα που ακολουθείται στη χώρα μας, αναιρώ­ντας έτσι και τη φιλότιμη επικοινωνιακή προσπάθεια της κυβέρνησης για την «αλλαγή κλίματος».

left.gr