«Η εσωτερική υποτίμηση πνίγει την Ελλάδα»

«Η κρίση της Ευρώπης δεν είναι κρίση χρέους, αλλά πολιτικής», δηλώνει ο γνωστός αμερικανός οικονομολόγος και διευθυντής του Κέντρου για την Οικονομική και Πολιτική Ερευνα στην Ουάσιγκτον

Συνέντευξη: Θανάσης Κουκάκης

Την έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ στην περίπτωση που η Ευρώπη δεν προσφέρει αναπτυξιακές διεξόδους στη χώρα, προτείνει ο γνωστός αμερικανός οικονομολόγος Μαρκ Γουάισμπροτ (Mark Weisbrot) σε συνέντευξη που παραχώρησε στα «ΝΕΑ». Ο Γουάισμπροτ, αρθρογράφος των «New York Times» και «Guardian» και ιδιαίτερα διάσημος για την πολεμική του κατά του ΔΝΤ, είναι διευθυντής του Κέντρου για την Οικονομική και Πολιτική Ερευνα (Center for Economic and Policy Research - CEPR) στην Ουάσιγκτον.



 Στη συνέντευξή του στα «ΝΕΑ» τονίζει πως η ευρωπαϊκή κρίση δεν οφείλεται τόσο στο χρέος όσο στην κακή πολιτική και επικρίνει την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για το ότι δεν παρεμβαίνει αποφασιστικά για τη συγκράτηση του κόστους δανεισμού των κρατών της ευρωζώνης. Ο Γουάισμπροτ επιστρατεύει το παράδειγμα της Αργεντινής για να καταδείξει πως υπάρχει εναλλακτικός δρόμος για την Ελλάδα και κατηγορεί την τρόικα για την ασφυκτική δημοσιονομική λιτότητα και την ανεργία στη χώρα.

Κύριε Γουάισμπροτ, το τελευταίο διάστημα αρθρογραφείτε για την ανάγκη αλλαγής κατεύθυνσης στην Ευρώπη και εγκατάλειψης των πολιτικών λιτότητας που έχουν επιβάλει η ΕΕ και το ΔΝΤ σε κράτη της ζώνης του ευρώ, όπως η Ελλάδα. Τι ακριβώς αντιπροτείνετε;

Πιστεύω ότι οι ευρωπαϊκές Αρχές και το ΔΝΤ θα πρέπει να αλλάξουν πολιτική και να επιτρέψουν στην ελληνική οικονομία να αναπτυχθεί. Το ίδιο πρέπει να συμβεί και στα υπόλοιπα κράτη της ζώνης του ευρώ. Αποψή μου είναι ότι η κρίση της Ευρώπης δεν είναι μια κρίση χρέους, αλλά μια κρίση που προκαλείται από την κακή πολιτική. Αν επιμείνουν στην αδιέξοδη εσωτερική υποτίμηση, τότε η κατάσταση θα επιδεινωθεί. Στόχος της τρόικας είναι το κόστος των μισθών να συμπιεστεί ώστε η οικονομία να γίνει πιο ανταγωνιστική διεθνώς και να ανακάμψει μέσω των εξαγωγών. Αλλά αυτό δεν λειτουργεί. Στην περίπτωση της Ελλάδας, έπειτα από πέντε χρόνια ύφεσης και ρεκόρ ανεργίας, η πραγματική σταθμισμένη συναλλαγματική ισοτιμία, δηλαδή η μεταβολή της εξωτερικής ανταγωνιστικότητας κόστους και τιμών της ελληνικής οικονομίας, εξακολουθεί να είναι υψηλότερη από ό,τι ήταν το 2006. Θα πρέπει λοιπόν να εγκαταλειφθεί αυτή η πολιτική.

Ποιες επιλογές έχει η Ελλάδα;

Σε μια τέτοια περίπτωση η Ελλάδα θα ήταν σε καλύτερη θέση αν εγκατέλειπε το ευρώ. Να σας αναφέρω το παράδειγμα της Αργεντινής. Η Αργεντινή προσπάθησε επί τριάμισι χρόνια να επιβάλει εσωτερική υποτίμηση. Δεν το πέτυχε. Μετά τη χρεοκοπία τον Δεκέμβριο του 2001 και την υποτίμηση του νομίσματός της, η οικονομία συρρικνώθηκε για ένα μόνο τρίμηνο αλλά στη συνέχεια ανέκαμψε κατά 63% τα επόμενα έξι χρόνια. Η Αργεντινή χρειάστηκε τρία χρόνια για να ξαναφθάσει το ΑΕΠ που είχε πριν από την ύφεση. Η Ελλάδα, εάν ακολουθηθεί η σημερινή πολιτική της τρόικας, θα χρειαστεί περισσότερο από μία δεκαετία.

Η έξοδος από το ευρώ δεν θα ήταν πιο επώδυνη; Δεν θα συνεπαγόταν αδυναμία πληρωμής του εξωτερικού χρέους, πιο απλά στάση πληρωμών έναντι της ΕΕ και του ΔΝΤ;

Η ανάκαμψη της Ελλάδας δείχνει επώδυνη και αργή, ενώ ακόμη και σήμερα υπάρχει μεγάλη πιθανότητα μιας χαοτικής χρεοκοπίας. Είναι αναγκαίο λοιπόν να εξεταστούν οι εναλλακτικές λύσεις. Και σε αυτές περιλαμβάνεται η έξοδος από τη ζώνη του ευρώ με σημαντική αναδιάρθρωση του χρέους και κυρίως του χρέους που βρίσκεται στα χέρια του επίσημου τομέα. Καθώς το δημόσιο χρέος της Ελλάδας είναι κυρίως εξωτερικό, η επίπτωση που θα είχε η χρεοκοπία στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα θα ήταν περιορισμένη. Τώρα για τα δάνεια του ΔΝΤ θα πρέπει να αναφερθώ ξανά στην Αργεντινή. Το 2002 το ΔΝΤ άσκησε πίεση στην Αργεντινή να αποπληρώσει στο μέγιστο δυνατόν τους πιστωτές της και να δεχτεί μια σειρά από οικονομικά μέτρα. Η Αργεντινή αρνήθηκε να υποκύψει και τον Σεπτέμβριο του 2003 μπήκε σε τεχνική χρεοκοπία ως προς το ΔΝΤ αντί να δεχθεί τους όρους του. Τελικά το ΔΝΤ υποχώρησε και έκανε ανακύκληση στο χρέος της χώρας. Αυτό εκτιμώ πως θα γινόταν και στην περίπτωση της Ελλάδας.

Ναι, αλλά ακόμη και τότε η Ελλάδα θα είχε δημοσιονομικό έλλειμμα και θα έπρεπε να δανειστεί για να το καλύψει.

Οσον αφορά το δημοσιονομικό έλλειμμα, αν δεν υπάρχουν οι πληρωμές τόκων, ως αποτέλεσμα της στάσης πληρωμών, τότε αυτό θα περιοριστεί σημαντικά. Η Ελλάδα σήμερα έχει την υψηλότερη ανάμεσα στις χώρες της ΕΕ επιβάρυνση από τόκους χρέους, περίπου στο 6,8% του ΑΕΠ. Το υπόλοιπο του ελλείμματος θα μπορούσε να καλυφθεί με δανεισμό ή από έναν φόρο στα κέρδη των εξαγωγέων όπως έκανε η Αργεντινή ή μέσω τυπώματος χρήματος, αλλά λελογισμένα για να μην εκτιναχθεί ο πληθωρισμός. Πάντως τίποτα δεν είναι εύκολο. Η επιλογή για χρεοκοπία και έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ θα ήταν μια δύσκολη απόφαση και προφανώς γεμάτη κινδύνους. Πολλά θα εξαρτιόνταν από το πόσο επιδέξια και γρήγορα θα μπορούσαν οι Αρχές να προσπεράσουν την οικονομική κρίση.

Σε κάθε περίπτωση οι Ελληνες θέλουν να παραμείνουν στο ευρώ. Εχετε κάποια άλλη πρόταση πολιτικής που να οδηγεί σε εξομάλυνση της κρίσης εντός της ζώνης του ευρώ;

Στην Ελλάδα η τρόικα θα πρέπει να περιορίσει ακόμη περισσότερο το κόστος δανεισμού της χώρας για να μειωθούν οι πληρωμές τόκων σε βάθος χρόνου. Ακόμη, θα πρέπει να δοθούν άμεσα αναπτυξιακά κίνητρα, κυρίως φορολογικά, ώστε να τονωθεί η οικονομική δραστηριότητα και να έλθουν επενδύσεις. Αυτό θα πρέπει σε πρώτη φάση να υποκαταστήσει τη σημερινή στενότητα του προϋπολογισμού.

Αυτές οι παρεμβάσεις θα αρκούσαν; Θα εμπεδωνόταν έτσι η εμπιστοσύνη;

Σίγουρα όχι. Η εμπέδωση της εμπιστοσύνης στην ευρωζώνη προϋποθέτει κεντρικές παρεμβάσεις. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα μπορούσε πολύ εύκολα να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη απλά χρησιμοποιώντας την εξουσία της να δημιουργεί χρήμα. Να σας αναφέρω ότι η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ έχει τυπώσει 2,3 τρισ. δολάρια από το 2008. Αν το κάνει και η ΕΚΤ και χρησιμοποιήσει αυτά τα χρήματα για να εγγυηθεί τα χαμηλά επιτόκια των μακροπρόθεσμων τίτλων σε ολόκληρη την ευρωζώνη, τότε η κρίση θα εκλείψει. Να διευκρινίσω το εξής: δεν είναι αναγκαίο η ΕΚΤ να αγοράσει τα ομόλογα. Μπορεί, για παράδειγμα, να δεσμευθεί ότι τα επιτόκια της Ισπανίας και της Ιταλίας δεν θα ξεπεράσουν ένα συγκεκριμένο ύψος. Αυτό θα αρκούσε.

νεα